Сүрі жер танабында орналасқан жаздық жұмсақ бидайдың конкурстық сорт сынау линияларына салыстырмалы баға беру

Abstract

Бидай – бүкіл әлемде 148 елдің негізгі азық-түлігі болып табылады және көптеген елдердің экономикасында ерекше орын алады. Қазақстан Республикасы дүние жүзінде бидайды экспортқа шығарушы елдердің қатарында 6 орын алады. Бидай өнімін және оның сапасын арттырудың ең тиімді, сонымен бірге бидай өндірісінің тұрақты дамуын қамтамасыз ететін негізгі фактор – сорт. Кез-келген дақылдың сорттарының өз әлеуетті мүмкіндіктерін толығымен көрсетуі үшін өсірілетін аймақтын табиғи климаттық жағдайлары сәйкес болуы қажет. Сондықтан да дақыл сорттарын белгілі бір аймақта өсіру үшін міндетті түрде сол аймақтың бүкіл жағдайларының әсерін алдын-ала зерттеп, егер ол сорт әлеуетті мүмкіндігін барынша көрсете алатын болса ғана сол жерге аудандастырылады. Бұл мақалада Солтүстік Қазақстан аймағында жаздық жұмсақ бидай сорттарын салыстырмалы түрде жан-жақты зерттеу нәтижелері келтірілген. Зерттеу дақылдың 20 сорт үлгілерін аудандастырылған Астана, Ақмола 2 және Целинная юбилейная сорттарымен салыстырыла отырып зерттелді. Зерттеудің негізгі мақсаттарының бірі – сол келешегі мол линиялардың ылғалдылық, жел және қоректік режимдері бойынша әрқилы агротанаптарда олардың бейімделу потенциалын анықтау болып табылды.