Қоңырат тат (Рuccinia tritici Erikss) популяциясына бидай үлгілерінің төзімділігін анықтау

Abstract

Саңырауқұлақ тудыратын аурулар ішінде қоңыр тат жұмсақ бидай өсіретін барлық аудандарда кең тараған. Эпифитотия жылдары бұл аурудан астық шығыны потенциалды өнімнің 30-40%-не жетуі мүмкін. Қоңыр тат патогені ауа арқылы батыстан шығысқа қарай біздің аймаққа тасымалдану қаупі болуы мүмкін. Ауруды алдын алу мақсатында қазақстандық комерциялық сорттар мен Thatcher сортының изогенді линияларын туркиялық Рuccinia tritici Erikss популяциясына өскін кезеңіндегі төзімділігі сыналынды. Зерттеу нәтижесінде 54 бидай сортының 80%-ы Түркиялық Puccinia tritici Erikss популяциясына төзімсіздік танытты, ауруға төзімді деп табылғандар 20%-ды құрады. Олар: Алихан, Кондитерская, Расад және Жадыра сорттары жоғары төзімді, Стекловидная 24 және Юбилейная 60 сорттары төзімді, Батыр, Дастан, Диана, Егемен және Жетысу сорттары орташа төзімді деп табылды. Бидайдың өскін кезеңінде Lr1, Lr9, Lr2а, Lr12, Lr14b, Lr14a, Lr15, Lr19, Lr20, Lr24, Lr25, Lr28, Lr29 және