Метеорологиялық жағдайлардың атмосфералық ауа сапасына әсерін бағалау

Abstract

Метеорологиялық жағдайлар атмосферадағы ластаушы заттар шығарындыларының жиналуы немесе таралуында маңызды рөл атқарады. Яғни, атмосферадағы ластаушы заттар концентрациясы тек тасталымдар арқылы ғана емес, сонымен қатар метеорологиялық жағдайлар арқылы да бақыланып отырады. Әртүрлі ауа-райы факторлары ауаның зиянды қоспалармен ластану деңгейіне әртүрлі әсер етеді. Үнемі белсенді табиғи факторлар -атмосфералық қысым, ауа температурасы, желдің жылдамдығы мен бағыты, ылғалдылық және ауа райының қайталанатын құбылыстары (жауын-шашын, тұман және т.б.) -зиянды заттардың концентрациясын белгілі бір комбинацияларда, синоптикалық жағдайларда және атмосфераның физикалық күйінде (стратификация) ондаған рет өзгерте алады. Қолайсыз ауа райы жағдайлары жыл сайын байқалады және жыл мезгіліне қарамастан орын алуы мүмкін. Осыған байланысты қолайсыз синоптикалық жағдайларды үнемі бақылау қажет. Атмосфералық қысымның таралуы, қарқындылығы, ұзақтығы және өзгеру жиілігі айналым жағдайларын, атмосфераның стратификациясын, ауа-райының сипатын және жалпы климаттық режимді қалыптастырады. Мақалада ластаушы заттар концентрациясы (азот диоксиді, азот оксиді, көміртек оксиді, күкірт диоксиді) мен метеорологиялық жағдайлар арасындағы байланыс көрсетілген. Мәліметтер жаз, күз, қыс айларында алынып, салыстырылды.ANNOTATIONMeteorological conditions play an important role in the accumulation or distribution of pollutant emissions in the atmosphere. That is, the concentration of pollutants in the atmosphere is controlled not only by emissions, but also by meteorological conditions. Different meteorological factors affect the level of air pollution with harmful impurities in different ways. Natural factors of constant influence –atmospheric pressure, air temperature, wind speed and direction, humidity and periodically occurring meteorological phenomena (amount of precipitation, fog, etc.)-in certain combinations, in synoptic conditions and in the physical state of the atmosphere (stratification) are capable of changing the concentration of harmful substances tens of times. Unfavorable meteorological conditions are observed every year and can occur regardless of the season of the year. In this regard, it is necessary to constantly monitor unfavorable synoptic conditions. The distribution, intensity, duration and frequency of changes in atmospheric pressure form the conditions of circulation, the stratification of the atmosphere, the nature of the weather and the general climatic regime. The article shows the relationship between the concentration of pollutants (nitrogen dioxide, nitrogen oxide, carbon monoxide, sulfur dioxide) and meteorological conditions. The data were taken and compared in the summer, autumn, winter months